ജിദ്ദ – ഇറാന്, ഇസ്രായില്‍ യുദ്ധത്തിനിടെ ഇസ്രായിലിന്റെ പ്രശസ്തമായ വ്യോമ പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങളിലെ പഴുതുകള്‍ മുതലെടുത്ത് ആക്രമണം നടത്താന്‍ ഇറാന് സാധിച്ചതായി വിലയിരുത്തല്‍. ഇത് തുടര്‍ച്ചയായ ഭീഷണികളെ നേരിടാനുള്ള ഇസ്രായില്‍ വ്യോമ പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങളുടെ കഴിവിനെ കുറിച്ചുള്ള ചര്‍ച്ചകള്‍ക്ക് തുടക്കമിട്ടു.
അജയ്യമായ കോട്ടയായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്ന ഇസ്രായിലിന്റെ പ്രതിരോധ സംവിധാനത്തിലെ പഴുതുകള്‍ കണ്ടെത്താന്‍ 2025 ജൂണിലെ 12 ദിവസത്തെ യുദ്ധത്തിലുടനീളം ഇറാന് ഒരു പരീക്ഷണ-പിഴവ് തന്ത്രം ഉപയോഗിച്ചു. നൂതന മിസൈല്‍ പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങളെ ആശ്രയിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങള്‍ക്ക് ഈ സംഭവം ഒരു മുന്നറിയിപ്പാണ്. ഏറ്റവും നൂതനമായ സാങ്കേതികവിദ്യകളെ പോലും സ്ഥിരോത്സാഹത്തിലൂടെയും മാറുന്ന തന്ത്രങ്ങളിലൂടെയും തകര്‍ക്കാന്‍ കഴിയുമെന്ന് ഇസ്രായിലിലെ ഇറാന് ആക്രമണങ്ങള്‍ വ്യക്തമാക്കിയതായി അമേരിക്കന്‍ പത്രമായ വാള്‍ സ്ട്രീറ്റ് ജേണല്‍ റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്യുന്നു.
പന്ത്രണ്ട് ദിവസത്തെ യുദ്ധം എന്നും അറിയപ്പെടുന്ന ഇറാന്-ഇസ്രായില്‍ യുദ്ധം 2025 ജൂണ്‍ 13 ന് നതാന്‍സ് ആണവ കേന്ദ്രവും ഇസ്ഫഹാനിലെ ലബോറട്ടറികളും ഉള്‍പ്പെടെ ഇറാന് സൈനിക, ആണവ കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ ഇസ്രായില്‍ അപ്രതീക്ഷിത ആക്രമണം നടത്തിയതോടെയാണ് ആരംഭിച്ചത്. 550 ലേറെ ബാലിസ്റ്റിക് മിസൈലുകളും സ്ഫോടകവസ്തുക്കള്‍ നിറച്ച 1,000 ലേറെ ഡ്രോണുകളും ഉപയോഗിച്ചുള്ള വന്‍ ആക്രമണത്തോടെ ഇറാന് തിരിച്ചടിച്ചു. ഇത് ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ഏറ്റവും രൂക്ഷമായ സംഘര്‍ഷമായി മാറി. ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും പുരോഗമിച്ചതും ശക്തവുമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്ന ഇസ്രായിലിന്റെ പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങളുടെ പരിധി ഈ ആക്രമണങ്ങള്‍ പരീക്ഷിച്ചു.
ഹ്രസ്വ ദൂര മിസൈലുകളെ തടയാനുള്ള അയണ്‍ ഡോം, ഇടത്തരം ഭീഷണികള്‍ക്കായി ഡേവിഡ്സ് സ്ലിംഗ്, ദീര്‍ഘദൂര ബാലിസ്റ്റിക് മിസൈലുകള്‍ക്കായി ആരോ എന്നിവയുള്‍പ്പെടെ ഒന്നിലധികം പാളികള്‍ ഇസ്രായിലിന്റെ വ്യോമ പ്രതിരോധത്തില്‍ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. വിമാനങ്ങളെയും ഡ്രോണുകളെയും നേരിാനുള്ള പാട്രിയറ്റ് സംവിധാനവും ഇസ്രായിലിന്റെ വ്യോമ പ്രതിരോധ സംവിധാനത്തെ പിന്തുണക്കുന്നു. മുന്‍ ആക്രമണങ്ങളില്‍ ഈ സംവിധാനങ്ങള്‍ ഫലപ്രദമാണെന്ന് തെളിയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. ഇത് ഇസ്രായിലിനെ മിസൈല്‍ പ്രതിരോധത്തില്‍ മുന്‍നിര രാജ്യമാക്കി മാറ്റി. എന്നാല്‍ ഇറാന്, ഇസ്രായില്‍ യുദ്ധം അവയുടെ പരിമിതികള്‍ തുറന്നുകാട്ടി.
സംഘര്‍ഷത്തിന്റെ തുടക്കത്തില്‍ ഇറാന് തൊടുത്തുവിട്ട മിക്ക മിസൈലുകളും ഡ്രോണുകളും തടയുന്നതില്‍ ഇസ്രായില്‍ വിജയിച്ചു. ഇത് തങ്ങളുടെ പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങളിലുള്ള ഇസ്രായിലിന്റെ ആത്മവിശ്വാസം വര്‍ധിപ്പിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ഈ വിജയങ്ങള്‍ ആക്രമണങ്ങള്‍ തുടരുന്നതില്‍ നിന്ന് ഇറാനെ പിന്തിരിപ്പിച്ചില്ല. പകരം, ഇസ്രായിലിന്റെ പ്രതിരോധത്തിലെ ബലഹീനതകള്‍ വിശകലനം ചെയ്യാനും പുതിയ തന്ത്രങ്ങള്‍ വികസിപ്പിക്കാനും അവരെ പ്രേരിപ്പിച്ചു.
വൈകാതെ ഇറാന് തങ്ങളുടെ ആക്രമണ രീതികള്‍ വൈവിധ്യവല്‍ക്കരിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. വ്യത്യസ്ത കോണുകളില്‍ നിന്ന് മിസൈലുകള്‍ വിക്ഷേപിക്കുകയും ഇസ്രായിലി റഡാറുകളെ ആശയക്കുഴപ്പത്തിലാക്കാന്‍ ഇലക്‌ട്രോണിക് യുദ്ധ സാങ്കേതിക വിദ്യകള്‍ ഉപയോഗിക്കുകയും ചെയ്തു. ഓരോ ആക്രമണ തരംഗത്തില്‍ നിന്നുമുള്ള ഡാറ്റ വിശകലനം ചെയ്തുകൊണ്ട് ഇസ്രായിലിന്റെ പ്രതിരോധ സംവിധാനത്തില്‍ വിജയകരമായി തുളച്ചുകയറുന്ന രീതികള്‍ തിരിച്ചറിയാന്‍ ഇറാന് കഴിഞ്ഞു. ഇതിലൂടെ തങ്ങളുടെ തന്ത്രങ്ങള്‍ നിരന്തരം പുനഃക്രമീകരിക്കാന്‍ ഇറാന് സാധിച്ചു. ഇസ്രായിലി ഡ്രോണുകള്‍ ഇറാന് വിജയകരമായി വെടിവെച്ചു വീഴ്ത്തുകയും ഒരു എഫ്-35 യുദ്ധ വിമാനത്തെ ചെറുക്കുകയും ചെയ്തുവെന്നും റിപ്പോര്‍ട്ടുകള്‍ വ്യക്തമാക്കുന്നു. ഇത് ഇറാന്റെ പ്രതിരോധ ശേഷിയിലെ പുരോഗതി കാണിക്കുന്നു.
യുദ്ധം പുരോഗമിച്ചതോടെ ഇറാന് ഗണ്യമായ വിജയം കൈവരിച്ചു. വിക്ഷേപിച്ച നൂറുകണക്കിന് മിസൈലുകളിലും ഡ്രോണുകളിലും 36 മിസൈലുകള്‍ ഇസ്രായിലി പ്രതിരോധ സംവിധാനം വിജയകരമായി തുളച്ചുകയറി ഇസ്രായിലില്‍ കാര്യമായ നാശനഷ്ടങ്ങള്‍ വരുത്തി. എണ്ണ ശുദ്ധീകരണശാലകള്‍, വൈദ്യുതി നിലയങ്ങള്‍ തുടങ്ങിയ സുപ്രധാന കേന്ദ്രങ്ങളില്‍ ഏഴ് മിസൈലുകള്‍ പതിച്ചു. ഇത് ഇസ്രായിലില്‍ അവശ്യ സേവനങ്ങള്‍ തടസ്സപ്പെടുത്തി. ടെല്‍നോഫ് എയര്‍ ബേസ്, ക്യാമ്പ് ഗ്ലിലോട്ട്, യൂണിറ്റ് 8200 ഇന്റലിജന്‍സ് സെന്റര്‍ എന്നിവയുള്‍പ്പെടെയുള്ള സൈനിക, ഇന്റലിജന്‍സ് കേന്ദ്രങ്ങളെ ആറ് ഇറാന് മിസൈലുകള്‍ ലക്ഷ്യമാക്കി. ഈ ആക്രമണങ്ങള്‍ തീപിടുത്തങ്ങള്‍ക്കും വൈദ്യുതി തടസ്സങ്ങള്‍ക്കും ആളപായത്തിനും കാരണമായി.
ഇസ്രായിലിന്റെ പ്രതിരോധ സംവിധാനത്തില്‍ നുഴഞ്ഞുകയറാനുള്ള ഇറാന്റെ കഴിവ് ഞെട്ടലുണ്ടാക്കി. ഒരു പ്രതിരോധ സംവിധാനവും, അവ എത്ര പുരോഗമിച്ചവയാണെങ്കിലും, പൂര്‍ണമായും അജയ്യമാകില്ലെന്നും എതിരാളികള്‍ക്ക് പൊരുത്തപ്പെടുത്തലിലൂടെയും സ്ഥിരോത്സാഹത്തിലൂടെയും നൂതന സാങ്കേതികവിദ്യകളെ മറികടക്കാന്‍ കഴിയുമെന്നും ഇസ്രായിലിലെ ഇറാന് ആക്രമണങ്ങള്‍ അടിവരയിടുന്നു. അമേരിക്ക, ദക്ഷിണ കൊറിയ, ജപ്പാന്‍ തുടങ്ങിയ നൂതന മിസൈല്‍ പ്രതിരോധ സംവിധാനങ്ങളില്‍ നിക്ഷേപം നടത്തുന്ന രാജ്യങ്ങള്‍ക്ക് ഇറാന്, ഇസ്രായില്‍ സംഘര്‍ഷം നിരന്തരമായ നവീകരണത്തിന്റെയും ജാഗ്രതയുടെയും ആവശ്യകതയെ കുറിച്ചുള്ള ഒരു മുന്നറിയിപ്പ് പാഠമാണ്. വികസിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഭീഷണികളെ നേരിടാന്‍ തന്ത്രങ്ങള്‍ വികസിപ്പിക്കേണ്ടതിന്റെ ആവശ്യകതയും ഇത് എടുത്തുകാണിക്കുന്നു.
ഇറാനും ഇസ്രായിലും തമ്മിലുള്ള സമീപകാല സംഘര്‍ഷം ആധുനിക യുദ്ധത്തിന്റെ, പ്രത്യേകിച്ച് മിസൈല്‍ പ്രതിരോധ മേഖലയില്‍ മാനദണ്ഡങ്ങള്‍ പുനര്‍നിര്‍വചിക്കുന്നു. സാങ്കേതികവിദ്യ പ്രധാനമാണെങ്കിലും അത് നിര്‍ണായകമല്ലെന്ന് ഇറാന്, ഇസ്രായില്‍ യുദ്ധം തെളിയിച്ചു. ലോകമെമ്പാടുമുള്ള രാജ്യങ്ങള്‍ ഈ പാഠം ശ്രദ്ധിക്കണം. സുരക്ഷ നൂതന പ്രതിരോധങ്ങളെ മാത്രമല്ല, നിലവിലുള്ള ഭീഷണികളെ നേരിടാന്‍ പൊരുത്തപ്പെടാനും പരിണമിക്കാനുമുള്ള കഴിവിനെയും ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നുവെന്ന് തിരിച്ചറിയണമെന്ന് വാള്‍ സ്ട്രീറ്റ് ജേണല്‍ റിപ്പോര്‍ട്ട് പറഞ്ഞു.